یادداشت، تأثیر مسئله اقتصاد بر احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام در ترکیه چیست؟ - واندر هنگر

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران٬ 10 روز پیش علی باباجان، رهبر حزب دموکراسی و عدالت (DEVA) در مصاحبهای با رویترز، با تاکید بر کوشش خود برای سرعت بخشیدن به فرآیند تشکیلات سازی و ایجاد شعب حزبی در مناطق مختلف کشور از احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام در کشور اطلاع داد.

او با بیان این که در حالت عادی باید در سال 2023 انتخابات برگزار گردد، اما با افزایش بی ثباتی در کشور احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام وجود خواهد داشت، ادامه داد: امکان صحبت از ثبات در ترکیه وجود ندارد. از هر لحاظ وارد دوره پرمخاطرهای شدهایم و با توجه به همین امر، امکان برگزار انتخابات زودهنگام غیرمترقبه نیست.

باباجان در ادامه احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام در سال 2021 یا 2022 را بسیار محتمل دانست.

این اظهارات باباجان، باعث باز شدن سرفصل جدیدی در سیاست روز ترکیه شد، به طوری که در یک هفته گذشته بسیاری از رهبران و کارشناسان سیاسی به این موضوع پرداختهاند.

البته تا پیش از اظهارات باباجان نیز، شرایط بیماری کرونا در ترکیه و بحران مالی که با لفاظیهای تند اردوغان و باغچلی علیه احزاب مخالف همزمان شده بود احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام را در میان کارشناسان سیاسی در ترکیه افزایش داده بود.

مرال آکشنر، رهبر حزب خوب نیز روز گذشته در مصاحبهای یوتیوبی نسبت به واکنشهایی که حزب حاکم و متفق آن دولت باغچلی به این مساله داشته است، توجه نموده و آن را بیشتر شبیه به یک شوخی دانست.

او با بیان این که با توجه به شرایط مالی، احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام پیش از سال 2023 را منتفی می دانم، گفت: هیچ کدام از رهبران احزاب مخالف چیزی به این معنا که خواهان برگزاری انتخابات زودهنگام باشند بیان ننمودهاند. این خود جریان حاکم است که از این مباحث خرسند می گردد و مطرح می نماید و پس از آن آغاز به فحاشی به کسانی که خواهان این مساله شده اند می نماید.

اردوغان نیز روز گذشته در یک سخنرانی برای اعضای کمیته مرکزی حزب عدالت و توسعه با اشاره به موضوع انتخابات زودهنگام اظهار کرد که هیچ دلیلی برای اندیشیدن به این مساله وجود ندارد.

وی گفت: انتخابات در سال 2023 برگزار خواهد شد. باید تا آن سال منتظر بمانند و همه برنامه ریزیشان را بر این اساس انجام دهند.

اردوغان اگرچه تاکید نموده که بستههای حمایتی دولت از مردم در ایام کرونایی موجب محبوبیت بیشتر حزب شده است و این حقیقت باعث شده تا جریان احزاب مخالف این موضوع را مطرح نمایند، اما خود نیز معترف به وجود مشکلاتی در ساختار حاکمیتی ریاستی نوین ترکیه و نیز قانون احزاب کشور است و بر این اساس به تشکیل کمیسیونی ویژه برای انجام مطالعات لازم برای اصلاحات محتمل در این موضوعات اشاره نمود.

همچنین پس از ملاقات پشت درهای بسته و بدون توضیحی که اردوغان با دولت باغچلی در کاخ ریاست جمهوری انجام داد، شایعاتی مبنی بر توافق قطعی دو سیاستمدار مبنی بر عدم برگزاری انتخابات زودهنگام در محافل سیاسی آنکارا شایع شد.

به رغم تمام انکارهایی که از سوی اردوغان، باغچلی و نیز بی تفاوتی ظاهریای که در رهبران احزاب مخالف وجود دارد، بعضی نشانه های دال بر احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام در فضای سیاسی ترکیه مشهود است.

از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود:

کوششهای حزب حاکم برای انجام تغییرات در قوانین انتخاباتی و کوششهایی که برای مشخص حدنصابهای جدید برای احزاب و ائتلافهای بین حزبی انجام می گیرد؛ شدت دریافت حملات لفظی سیاسیون علیه هم و بالاتر رفتن سطح درگیریها؛ کاهش ارزش پول ملی و بحران مالی تورمی ناشی، فرصت رفتارهای تبلیغی برای حزب جمهوری خلق با استفاده از فرصت عظیم شهرداریهای کلانشهرها؛ قدرت دریافت احزاب تازه تاسیس باباجان و داوود اوغلو و فراهم شدن امکان لابی گری آنان با اعضای حزب حاکم که احتمال انشعاب درون حزبی را هر روز افزایش می دهد.

حزب حاکم پس از شکست در انتخابات شهرداریها، خصوصاً دو شهر آنکارا و استانبول، تصمیم داشت تا با توجه به تداوم حاکمیتش در شورای شهر، از تاکتیک اردک معلول (Topal ördek) علیه شهرداران آنکارا و استانبول استفاده کند.

در این تاکتیک شورای شهر از هر وسیلهای برای مانع تراشی در برابر شهردار استفاده نموده و او را تبدیل به عنصری ناکارآمد می نماید. اما طی ماههای گذشته و خصوصاً با خودنماییهایی که شهردار آنکارا از خود نشان داد و توانست نهادهای بالادستی حقوقی کشور را نیز به نفع خود وارد صحنه کند، این تاکتیک باخت. به این ترتیب احزاب مخالف امکان تبلیغ و نشان دادن کارآمدی خود را به دست آوردهاند که این می تواند تبدیل به پاشنه آشیلی برای حزب حاکم گردد.

اما حیاتیترین عاملی که در امکان انتخابات زودهنگام تاثیرگذار است مساله اقتصاد ملی است. موافقان و مخالفان برگزاری انتخابات زودهنگام هر دو عامل اقتصاد را به نفع خود مصادره می نمایند.

در حالی که قائلین به احتمال انتخابات زودهنگام، آینده مالی کشور را بسیار سختتر تصور می نمایند و معتقدند که حزب حاکم برای حفظ ثبات خود در بحران مالی پیش رو لازم دارد تا هم اکنون قبل از تشدید اوضاع از پل انتخابات بگذرد و به این ترتیب به مقدار یک دوره به راحتی به اداره امور بپردازد، اما مخالفین احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام شرایط موجود مالی را به حدی خراب می دانند که حزب حاکم امکان پیروزی در یک انتخابات با چنین اوضاع مالی را ممتنع می دانند.

فارغ از برگزاری یا عدم برگزاری انتخابات زودهنگام، به نظر می رسد حزب حاکم در کوشش است با برقراری قانون 5 درصدی حد نصاب در ائتلافهای انتخاباتی سه حزب اصلی که مخاطبینشان با جامعه رای دهندگان عدالت و توسعه هم پوشانی دارد، یعنی حزب سعادت، حزب آینده (داوود اوغلو) و حزب دموکراسی و عدالت (باباجان) را از گردونه انتخابات کنار بگذارد.

امکان ائتلاف این احزاب با حزب جمهوری خلق و حزب خوب (آکشنر) می تواند تبدیل به یک کابوس انتخاباتی برای حزب حاکم باشد.

محمد ابراهیمی کارشناس مسائل ترکیه