یادداشت، دو راهی افغانستان و کشمیر بزرگترین چالش پیش روی پاکستان در 2020 - واندر هنگر

به گزارش دفتر منطقه ای خبرنگاران، پس از تقسیم هند و پاکستان، مردم کشمیر انتظار داشتند که کوشش های پاکستان برای آزادی این منطقه دیر یا زود جواب دهد، اما به علت شرایط حاکم بر هند این مهم انجام نگرفت.

کشمیری ها بعد از آن خوشبین بودند که به وسیله جنگ، پاکستان این منطقه را به پیکره و بدنه خود متصل کند اما با وجود دو جنگ عظیم بین دو کشور باز هم این اتفاق نیفتاد.

در دهه 90 میلادی جوانان کشمیری جنگ مسلحانه را شروع کردند تا این منطقه را آزاد و به استقلال دست پیدا نمایند. پیش بینی این بود که هند نتواند قدرت موجود در مبارزات مسلحانه جوانان کشمیری را تحمل کند و مجبور به پذیرفتن آزادی منطقه جامو و کشمیر خواهد شد.

به دلیل مبارزات سیاسی گروه های آزادی خواه، مسئله کشمیر در آن موقع توانست توجه جامعه جهانی را به خود جلب کند و نیز امیدهایی وجود داشت که جامعه جهانی هند را وادار به حل و فصل این منطقه و نشاندن در پای میز مذاکره کند، اما بعد از حادثه 11 سپتامبر همه چیز به یکباره دگرگون شد و جامعه جهانی و غرب تمرکزش را بر موضوعات دیگری چون فشار بر افغانستان، پاکستان و خاورمیانه معطوف کرد و گزینه هایی چون مبارزه برای آزادی معنای دیگری چون ایجاد جوی تروریستی و خرابکاری پیدا کرد.

در آن سوی میدان نیز هند از این شرایط به نفع خود تا به امروز در برابر فشارهای گاه و بیگاه نهادهای حقوق بشری استفاده نموده است. با این حال، پس از کشته شدنبرهان وانیجوان مبارزه کشمیری، جنبش سیاسی تازه ای در داخل کشمیر پا گرفت و درمقابل نیز کار سرکوب دو چندان بر مردم این منطقه توسط حکومت هند شروع شد و بار دیگر مسئله کشمیر مورد توجه رسانه های جهانی نهاده شد و فشارها بر دولت مودی شروع شد.

به باور بسیاری از کارشناسان مسئله کشمیر هرگز به اندازه آنچه در سال 2019 میلادی مورد توجه جامعه بین المللی نهاده شد در هیج زمانی در طی این سال ها قرار نگرفته بود و این یک امتیاز ویژه نیز برای دولت پاکستان محسوب می شد.

دولت مودی در کمتر از 5 ماه مانده به خاتمه این سال شرایط خاصی را در این منطقه اشغالی (دره کشمیر) به وجود آورد که بنا به تعبیری می توان از آن به طولانی ترین حبس شهری جهان نام برد، جایی که مردم 150 روز بی وقفه از اینترنت و وسایل ارتباط جمعی به دور بودند.

این حرکت دولت بی جی پی، برای اولین بار در تاریخ این کشور صدای اعتراض احزاب اپوزیسیون اما ملی گرا و همین طور سایر اقلیت های مذهبی را در سرزمین آزادی ادیان درآورد و با واکنش شدید بعضی سران کشورهایی چون مالزی و شخص مهاتیر محمد و رجب اردوغان در ترکیه همراه بود.

در این زمان بود که ارتش پاکستان آماده یک نبرد تمام عیار با هند بود اما دولت پاکستان و تیم عمران خان به علت سرگرم بودن به مسائل داخلی ترجیح دادند تا با استفاده از ظرفیت به گوش رساندن صدای مردم کشمیر همچون در مجمع عمومی سازمان ملل از جنگ و خونریزی جلوگیری نمایند و جهان را از احتمال وقوع یک جنگ اتمی نیز مطلع نمایند. البته جنگی که اگر در مقیاس کوچک نیز اتفاق می افتاد باز هم احتمالا مردم مظلوم و بی گناه کشمیر در آن قربانی می شدند.

به نظر می رسد یکی از اشتباهات که در سال 2019 میلادی دولت پاکستان مرتکب شد این بود که سیاست گذاران دولتی باز هم فریب سیاست های آمریکا را خوردند. چه بسا در پس پرده ترامپ از آقای خاص (عمران خان) قول گرفت که اگر پاکستانی ها در جبهه شمالی یعنی افغانستان با ایالات متحده همکاری نمایند، در جبهه شرقی کشمیر، به پاکستان یقینا یاری خواهند کرد، اما دونالد ترامپ تا به امروز هرگز این کار را انجام نداده است و ایالات متحده اجازه نداد که حتی قطعنامه ای علیه هند با نشست غیررسمی شورای امنیت که با کوشش های چین تشکیل شد صادر گردد.

به نظر می رسد اکنون بزرگترین چالش دیپلماتیک برای پاکستان در سال آینده یعنی 2020 میلادی ایجاد تعادل در قضیه کشمیر و افغانستان با موضوع آمریکا است تا مبادا وزنه ای در کفه یک ترازو به ضرر پاکستان سنگین تر گردد.

جایی که پاکستان یا باید دست از معرکه افغانستان بکشد و اجازه دهد آمریکا و هم پیمانانش در آنجا سیاست های خود را دنبال نمایند تا آمریکا نیز کمی به هند در قضیه کشمیر فشار آورد که بعید به نظر می رسد یا اینکه حداقل مدت کوتاهی کشمیر را فراموش کندکه این نیز غیرممکن است.

آمریکا اصرار دارد که پاکستان باید به طالبان فشار وارد کند و این گروه را مجبور به نرمش و مذاکره کند اما واضح است که طالبان مایل به انجام چنین کاری نیست، حتی اگر این اتفاق نیز بیفتد یا صحبت از کاهش شدت جنگ در افغانستان گردد، طالبان هرگز حضور خارجی ها را در افغانستان نخواهد پذیرفت.

مسئله ای که بی شک برای دولت افغانستان پذیرفتنی نیست، این است که مسئله کشمیر را پاکستانی ها به صلح افغانستان و مذاکرات بین الافغانی پیوند زدند، اما دولت افغانستان این را باید بداند که پای آمریکا بعنوان شریک هند در امور داخلی این کشور و گروکشی های آن به میان است و کاری از دست حکومت پاکستان در شرایط کنونی ساخته نیست با این وجود پاکستان همیشه نقش تسهیل گری خود را در فرایند مذاکرات صلح با موفقیت انجام داده است و هیچ اتهام دیگری را تحت هیچ شرایطی نخواهد پذیرفت.

به نظر می رسد تیم عمران خان و دولت وقت پاکستان در سال 2020 میلادی در دو راهی بسیار سختی بین کوتاه نیامدن از قضیه کشمیر و یا معین و ایفای نقش در افغانستان قرار گرفته است.

در کنار این گزاره ها احتمال اینکه نیروهای مسلح پاکستان در سال 2020 میلادی دست به اقداماتی در چارچوب وظایف قانونی خود در دفاع از آنچه بعنوان ارزش های حاکمیت ملی یاد می گردد بزنند دور از انتظار نخواهد بود.

یادداشت: حسین محمدی

.