چرا دود آتش سوزی های شهری بسیار خطرناک است؟ - واندر هنگر

تفاوت دود آتش سوزی های شهری و جنگلی

در تحقیقی که در سال 2023 انجام شد، پژوهشگران داده های 28 مطالعه مختلف را گردآوری نموده و دود آتش سوزی های شهری و جنگلی را از نظر ترکیب شیمیایی مقایسه کردند. هر دو نوع آتش سوزی مقادیر مشابهی از گازهای دی اکسید کربن و مونوکسید کربن و بعلاوه ذرات معلق بسیار ریز فراوری می نمایند. این مواد می توانند به سیستم تنفسی آسیب برسانند و مسائل جدی قلبی و ریوی ایجاد نمایند.

اما دود آتش سوزی های شهری شامل غلظت های بسیار بالاتری از مواد شیمیایی خطرناک است. یکی از این مواد هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (PAHs) هستند که در دود آتش سوزی های شهری هزار برابر بیشتر از آتش سوزی های جنگلی یافت شده اند. این مواد که به طور طبیعی در زغال سنگ، نفت خام و بنزین وجود دارند، از عوامل شناخته شده سرطان و بعلاوه اختلالات خونی و کبدی هستند.

مواد شیمیایی خطرناک در دود آتش سوزی های شهری

علاوه بر PAHs، مواد شیمیایی دیگری مانند دیوکسین ها و فوران ها (Furans) نیز در مقادیر بسیار بالا در دود آتش سوزی های شهری یافت می شوند. این ترکیبات پنج تا شش برابر بیشتر از آتش سوزی های جنگلی فراوری می شوند. تحقیقات نشان داده اند که این مواد می توانند تعادل هورمونی را مختل نمایند، بر باروری اثر منفی بگذارند و خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند.

بعلاوه ترکیباتی مانند بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و زایلن ها (BTEX) که در دود سیگار و گازهای خروجی خودرو نیز یافت می شوند، به طور گسترده ای در دود آتش سوزی های شهری حضور دارند. این مواد شیمیایی علاوه بر سرطان زا بودن، می توانند اختلالات خودایمنی و مسائل تنفسی ایجاد نمایند.

خطرات ناشی از سوختن پلاستیک و فلزات سنگین

یکی دیگر از مواد خطرناک موجود در دود آتش سوزی های شهری، فسژن (Phosgene) است که هنگام سوختن پلاستیک ها فراوری می گردد. فسژن می تواند آسیب جدی به ریه ها وارد کند و حتی باعث نارسایی تنفسی گردد. بعلاوه فلزات سنگین مانند سرب، کروم، کادمیوم و آرسنیک نیز در دود این آتش سوزی ها آزاد می شوند. این فلزات که معمولاً در مصالح ساختمانی و محصولات صنعتی یافت می شوند، می توانند تأثیرات مخرب بلندمدتی بر سلامت انسان داشته باشند و خطر ابتلا به بیماری های عصبی و سرطان را افزایش دهند.

پیامدهای تغییرات اقلیمی و افزایش خطرات آتش سوزی های شهری

با تغییرات اقلیمی که منجر به افزایش دمای زمین و شدت خشکسالی ها شده است، فراوانی و شدت آتش سوزی ها نیز به طور قابل توجهی افزایش یافته است. این امر باعث شده که آتش سوزی های شهری به یک تهدید جدی برای سلامت عمومی تبدیل شوند. دود این آتش سوزی ها می تواند تا هزاران کیلومتر دورتر از محل حادثه منتشر گردد و جمعیت های زیادی را تحت تأثیر قرار دهد.

چالش های پیش رو و احتیاج به تحقیق بیشتر

با توجه به پیچیدگی ترکیبات دود آتش سوزی های شهری، درک بهتر این پدیده و تأثیرات آن بر سلامت انسان احتیاجمند تحقیقات گسترده تر است. این مطالعات می توانند به شناسایی مواد شیمیایی خطرناک و ارائه راهکارهایی برای کاهش آسیب های ناشی از این دود یاری نمایند. بعلاوه، آگاهی بخشی به جوامع درباره خطرات دود آتش سوزی های شهری و راه های محافظت از خود، یک ضرورت است.