میراث مکتوب و جریان سازی و تقویت نهضت تصحیح متون - واندر هنگر

پس از موافقت اولیه شورای فرهنگ عمومی با ثبت این روز در تقویم، از میراث مکتوب خواسته شد تا روزهای پیشنهادی خود را به آن شورا اعلام کند. با توجه به اینکه تاریخ های پیشنهادی باید بیشترین سنخیت را با این روز داشته باشند، پس از رایزنی با استادان، همکاران و پژوهشگران حوزه تصحیح متون و نسخ خطی، سه مناسبت اعلام شد.

نخست زادروز آقابزرگ تهرانی کتابشناس و صاحب الذریعه (18 فروردین)

دوم زادروز ابوریحان بیرونی، ریاضیدان و تاریخ نگار (14 شهریور)

سوم زادروز استاد ایرج افشار (16 مهر) ایران شناس و پدر کتابشناسی نوین ایران

اما در نهایت شورای فرهنگ عمومی کشور، روز 19 اردیبهشت، زادروز شیخ کلینی را به عنوان روز اسناد ملی و میراث مکتوب در تقویم به تصویب رساند.

دکتر اکبر ایرانی، مدیرعامل مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب به مناسبت گرامیداشت بیست وهشتمین سال تأسیس این مؤسسه، روند شکل گیری و فعالیت های این مؤسسه را از سال 1372 تا اکنون تشریح کرد.

در سال 1372 دفتری به نام دفتر نشر میراث مکتوب در معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شکل گرفت و طرحِ احیایِ نسخِ خطی در واقع در اوایل سال 1373 مورد تصویبِ بزرگان و مسئولان نهاده شد. بنده توفیق داشتم که این طرح را از همان شروع تا به امروز پیش ببرم. با مشورت بزرگانی چون مرحوم ایرج افشار، دانش پژوه، نورانی، دکتر شهیدی و اساتیدی دیگر لیست هایی تهیه شد و براساس آن لیست ها برای آثار سفارش تحقیق و تصحیح دادیم. مرکز در سال 1377 به عنوان مؤسسه ثبت شد و به صورت هیئت امنایی تا به امروز اداره شده است.

در طول این سال ها اهتمام ما روی متون کلاسیک (متون کهن) از شروع، یعنی از قرن سوم و چهارم هجری که آثار مکتوب تمدن اسلامی از آن دوره وجود دارد، تا اواخر قاجار است؛ در موضوعات مختلف ادبی، تاریخی، فلسفی، کلامی، تاریخ علمی و لیست نویسی، نسخه شناسی و کتاب شناسی. همه این موضوعات در گسترۀ تمدن اسلامی وجود داشته است. ما این آثار را با اولویت هایی شناسایی کردیم و با استانداردهایی به وسیله کارشناسان و استادان آنالیز و داوری شدند. مواردی که به تأیید می رسیده در مرحله بعد مورد تحقیق و تصحیح قرار می گرفته و در نهایت منتشر می شده است. البته فراز و نشیب هم زیاد بوده و ما مرتبا فعالیت خود را آسیب شناسی نموده ایم و اشکالات مان را سعی نموده ایم رفع کنیم و به نقطۀ ایده آل نزدیک شویم.

وی در ادامه به فعالیت های انجام شده در مؤسسه پرداخت؛ از جمله انتشار 368 عنوان کتاب، که حدود 680 جلد را دربرمی گیرد، برگزاری و یا مشارکت در برگزاری چهل همایش داخلی و خارجی، انتشار سه مجلۀ علمی، اجرای طرح میراث های مشترک با دیگر کشورها، تقویت هویت دینی با اجرای طرح احیای مواریث شیعی، یاری به غنی سازی و تقویت زبان فارسی و واژگان فارسی به وسیله چاپ عکسی برخی آثار کهن، فرهنگ های لغت فارسی به فارسی، و عربی و فارسی، تقویت هویت فرهنگی و هویت ملی با انتشار آثار جغرافیایی نشان دهندۀ گسترۀ سیاسی ایران در طول تاریخ، پژوهش های روشنگرانه برای مقابله با اندیشه های قوم گرایانه، ایجاد پایگاه فروش آثار هم به صورت کاغذی و هم به صورت فایل و برخط، حمایت از دانشجویان در زمینه رساله ها و پایانامه های تحقیق و تصحیح متون، متن شناسی و توجه به محتوای متون، همکاری با بیش از بیست مؤسسۀ معتبر خارجی در انتشار بیش از چهل اثر، و به طور خاص همکاری با انتشارات بریل برای انتشار آثار میراث مکتوب در خارج از ایران، و حضور در نمایشگاه های داخلی و خارجی.