شمشیری پله چیست؟ از شایع ترین معضل ساختمان جلوگیری کنیم! - واندر هنگر

شمشیری پله چیست؟

راه پله به عنوان یکی از اجزای ساختمانی خود یک سازه محسوب می گردد و از بخش های مختلفی تشکیل شده است. اگر بخواهیم بحث را خلاصه کنیم در مجموع پله ها از یک سری تیرهایی ساخته شده اند که هر کدام از این تیر ها در سرتاسر طول خود دارای دو شکست یا همان خم شدگی هستند.

طول و زاویه شمشیری پله

روش های بسیار متنوعی به منظور محاسبه طول زاویه های تیر های شمشیری در راه پله وجود دارند که همه آن ها به نتیجه ای ایده آل می رسند. یکی از رایج ترین روش ها که در ایران هم عمدتاً از آن استفاده می گردد در واقع حاصل ضرب ارتفاع فضایی که می خواهیم در آن راه پله ایجاد کنیم در عدد 1/62 است که در بیشتر موارد یک میزان شیب مناسب و ایده آل را به دست می دهد. بحث بیشتر در مورد شیوه اندازه گیری شمشیری در این مقاله نمی گنجد.

طراحی شمشیری پله

اجرای پله شامل مراحل خط کردن پله و شمشیری پله می گردد. خط کردن پله در واقع عبارت از پیاده سازی الگوی پله در دیوار مجاور پله است. از مراحل اصلی و حساس در اجرای پله، ساخت تیرآهن شمشیری پله با ابعاد مناسب و استاندارد است. وجود دو خمیدگی در این تیرآهن مهندس را ملزم می نماید که زاویه های خمیدگی را به بهترین نحو ممکن معین کند. طراحی شمشیری پله طبق چندین مرحله صورت می گیرد که در زیر به هر یک از این مراحل پرداخته شده است.

مرحله اول

در اولین گام برای طراحی شمشیری پله باید با استفاده از مقوا یک الگو بسازیم. بر همین اساس با توجه به طرحی که روی دیوار پیاده شده است در محل خم ها نسبت به ساخت الگو اقدام می کنیم.

مرحله دوم

پس از ساختن الگو با استفاده از مقوا باید نسبت به تهیه این الگو با همان ابعاد با استفاده از ورق های فلزی از جمله ورق گالوانیزه اقدام کنیم. از آنجایی که ساختار راه پله به گونه ای است که از بخش های مشابه که پشت سر هم تکرار شده اند، تشکیل شده است می توان این الگوی فلزی را به تعداد دفعات مورد احتیاج تکرار کرد.

مرحله سوم

در مرحله بعد از طراحی تیرآهن شمشیری باید محل خمیدگی و شکست را در تیرآهن به صورت لچکی با زاویه شب پله و با استفاده از الگویی که آماده شده است معین کرد.

مرحله چهارم

در مرحله بعد هم لچکی مثلثی شکل که روی تیرآهن پیاده سازی شده است را باید با استفاده از دستگاه برشکاری برش دهیم. به این ترتیب بعد از برش تیرآهن یک بال و جان آهن بریده و بیرون آورده می گردد.

مرحله پنجم

بعد از ایجاد برش، با استفاده از پتک هایی مخصوص در زمانی که تیرآهن به طور کامل سرد نشده است ضرباتی را وارد می نمایند تا تیرآهن شمشیری به مقدار خمیدگی مورد نظر برسد.

مرحله ششم

بعد از اتمام عملیات خم کردن تیرآهن باید مقدار خم و شکست ایجاد شده را با دقت با الگوی طراحی شده تطبیق داد و از استاندارد بودن آن اطمینان حاصل کرد.

مرحله هفتم

در مرحله بعد با سرد شدن تیرآهن خم شده، به منظور جلوگیری از تغییر در مقدار این خمش باید محل درز ها را کاملاً جوش داد و محل جوش را هم با استفاده از سنگ فرز کاملاً صاف کرد تا سطح جوش و تیرآهن برابر گردد.

مرحله هشتم

به منظور تقویت تیرآهن در نقاط برش داده شده، علاوه بر جوش می توان از اضافه کردن دو ورق در طرفین جان تیرآهن استفاده کرد.

بعد از اتصال این ورق های تقویتی، تیرآهن شمشیری آماده شده است و می توان آن را در محل های معین نصب کرد. برای هر ردیف پله دو عدد تیرآهن شمشیری احتیاج است. در صورتی که عرض پله زیاد باشد می توان از تعداد تیرآهن بیشتری استفاده کرد.

تیرآهن شمشیری در پله بتنی

طراحی و اجرای شمشیری در پله های بتنی تفاوت هایی جزئی با پله فلزی دارد. به طور کلی در اجرای شمشیری راه پله بتنی باید به چند مورد زیر دقت کرد.

• در صورت وجود ستون در اطراف پله باید با استفاده از تیر نیم طبقه امکان لازم برای متصل کردن شمشیری به دال پاگرد و همچنین اتصال دال پاگرد به تیر نیم طبقه را ایجاد کنیم.
• در صورتی که در اطراف راه پله ستون وجود ندارد باید با استفاده از ستونک و اجرای تیر نیم طبقه شرایط لازم برای متصل کردن شمشیری به دال پاگرد و اتصال دال پاگرد به تیر نیم طبقه را فراهم کنیم.
• یک روش دیگر برای اجرای دال نیم طبقه و شمشیری استفاده از تیر تیغه و نگه داشتن پاگرد از پایین به صورت گسترده و یا انتخاب سیستم آویزی و نگهداری دال نیم طبقه توسط تیر طبقه بالا است.

نکات مهم در اجرای شمشیری پله

• شمشیری باید دقیقاً به صورت عمود روی بیس پلیت های پایینی قرار بگیرند تا به این صورت علاوه بر اتصال به سازه بتوانند بار وارد شده را نیز به زمین انتقال بدهند.
• شمشیری باید از شیب مناسب برخوردار باشد. این شیب از طریق زاویه آلفا یا همان زاویه ای که به موجب جدا کردن قطعه مثلثی شکل از فولاد شکل می گیرد معین می گردد.
• محل آغاز تیرآهن شمشیری باید دقیقاً از روی فونداسیون پله باشد و نباید روی زمین طبیعی یا آجر قرار گیرد زیرا که تیرآهن به دلیل وزنی که دارد به راحتی در خاک فرو خواهد رفت.

سخن آخر

راه پله از اجزای پیچیده ساختمان ها است که در سال های اخیر و در نتیجه تحقیقات اجرا شده در مورد آسیب پذیری راه پله در لرزش های ناشی از زمین لرزه، اهمیت طراحی و اجرای مناسب شمشیری به عنوان یکی از اصلی ترین اجزای راه پله دو چندان شده است. طراحی و اجرای شمشیری باید زیر نظر مهندس و طبق استاندارد های لازم صورت گیرد.