یادداشت، قاره سبز بر سر دو راهی انرژی و امنیت، پایان نوبت به اروپا رسید - واندر هنگر

در سفر با تور هلند از کشور گلهای لاله دیدن کنید و آسیاب های بادی آمستردام هلند را نظاره گر باشید.

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، اعمال تحریم های جدید ایالات متحده آمریکا علیه پروژه نورد استریم 2، مولد مباحث جدیدی در حوزه آتلانتیک گرایی بوده است. صورت مسئله از این قرار است که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا پس از تصویب یک بودجه دفاعی عظیم، قانون تحریم شرکت هایی که خط لوله انتقال گاز روسیه به آلمان را می سازند، را امضا کرد. پیش فرض حاکم بر قانون تحریم نورد استریم 2 این است که مسکو از پروژه مذکور به عنوان یک اهرم فشار بر اروپا در حوزه انرژی استفاده می نماید. به عبارت بهتر، ترامپ دست به تحریم پروژه ای زده است که اساسا ایالات متحده در آن نقشی ندارد. تحلیلگران حوزه روابط بین الملل و مقامات رسمی اروپایی و روسی معتقدند که این قانون، مترادف با مداخله گرایی مستقیم ایالات متحده در امور داخلی اروپا و تعیین تکلیف کاخ سفید در تعیین حدود و ثغور روابط اروپا و مسکو به شمار می رود.

قانون تحریم نورد استریم 2 چه می گوید؟

در متن این قانون آمده است که دولت ایالات متحده در ابتدا و در یک بازه زمانی دو ماهه، اسامی افراد و شرکت هایی که در پروژه نورد استریم 2 به فعالیت می پردازند را به صورت کامل تعیین و احصاء می نماید. متعاقباً به این افراد و شرکت ها یک ماه فرصت داده می گردد تا فعالیت و مشارکت خود را در ساخت این خط لوله متوقف نمایند. در غیر این صورت، به افراد و صاحبان شرکت های دخیل در پروژه نورد استریم 2 ویزای آمریکا تعلق نمی گیرد و یا اموال آنها در ایالات متحده مسدود می گردد. همان گونه که تعیین است، ایالات متحده تمامی ابزارهای سلبی و بازدارنده خود را برای مواجهه با این پروژه به کار گرفته است. نکته حائز اهمیت اینکه سناتورها و نمایندگان هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه در کنگره (مجلس نمایندگان و سنا) موافق این قانون بوده و آن را با اکثریت آرا به تصویب رسانده اند.

خشم اروپا از تحریم های کاخ سفید و کنگره

عدم استقلال بازیگران اروپایی از ایالات متحده در نظام بین الملل، اصلی ترین عامل اقدام دولت ترامپ علیه پروژه نورد استریم 2 است. خط لوله 1225 کیلومتری موسوم به نورد استریم 2 11 میلیارد دلار هزینه دارد. این خط لوله با عبور از عمق دریای بالتیک، گاز روسیه را مستقیما به آلمان (اروپا) منتقل می نماید. این پروژه متعلق به شرکت گاز پروم روسیه است. سازندگان این خط لوله معتقدند که اعلام تحریم های ایالات متحده علیه سازندگان این خط لوله، می تواند ساخت آن را تا مدتی نامعلوم به تعویق بیاندازد. با این حال بعضی سازندگان نیز اظهار نموده اند که حداکثر کوشش خود را برای تکمیل این خط لوله در آینده ای نزدیک (تا قبل از وضع تحریم های عملیاتی آمریکا) کوشش خواهند کرد. کارشناسان حوزه انرژی و امنیت انرژی در اروپا معتقدند که تکمیل این خط لوله برای قاره سبز حیاتی خواهد بود.

در این میان، سران اروپایی اقدام ایالات متحده در مورد اعمال تحریم علیه سازندگان پروژه نورد استریم 2 را محکوم نموده و از واشنگتن خواسته اند تا در امور داخلی اروپا مداخله نکند. آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان به اعضای مجلس آلمان (بوندس تاگ) اعلام نموده است که در این خصوص به زودی با ترامپ گفت وگو و مواضع صریح برلین و اتحادیه اروپا در مخالفت با اقدام اخیر کنگره و کاخ سفید را به وی اعلام خواهد نمود. الاف شولتز وزیر دارایی آلمان هم تحریم های اعلام شده از سوی ایالات متحده آمریکا را دخالت صریح در امور داخلی آلمان و اروپا خوانده و آن را محکوم نموده است. با همه این اوصاف، ترامپ قطعا از تحریم های ضدروسی و ضداروپایی خود در قبال این پروژه عقب نشینی نمی نماید. ضمن آنکه عقب نشینی بعضی از شرکت های اروپایی از پروژه نورد استریم 2 نیز همزمان با علنی شدن تحریم های آمریکا کلید خورده است. به عنوان مثال شرکت مشترک سوئیسی -هلندی آل سیز که در ساخت این خط لوله مشارکتی پررنگ داشت، فعالیت خود را در این خصوص متوقف نموده است. مقامات کاخ کرملین اعلام نموده اند که اقدام اخیر ایالات متحده را با مقابله به مثل پاسخ داده و در عین حال، ساخت پروژه خط لوله نورد استریم 2 را ادامه می دهند.

اروپا بر سر دو راهی امنیت انرژی و امنیت بین المللی

در این میان، بخش مهمی از بازیگران اروپایی همچنان با ترکیبی از سکوت و نگرانی اوضاع را دنبال می نمایند. سران 26 کشور اروپایی عضو پیمان آتلانتیک شمالی، هم اکنون باید میان دو فاکتور و متغیر مستقل مهم، یعنی انرژی و امنیت بین المللی دست به انتخاب بزنند. روسیه، هم اکنون اصلی ترین بازیگر تامین انرژی و امنیت انرژی برای اتحادیه اروپا محسوب می گردد اما در مقابل، تعلق خاطر اروپاییان به دولت ترامپ در حوزه امنیت که نمونه شاخص آن را در جریان منازعات اخیر بر سر پیمان آتلانتیک شمالی مشاهده کردیم، دستان اروپاییان را در تقابل موثر با کاخ سفید بسته است. وابستگی امنیتی اروپاییان به ایالات متحده سبب شده است تا آنها در برهه فعلی، قدرت مانور چندانی در برابر دولت ترامپ و کنگره آمریکا نداشته باشند. از سوی دیگر، شرکت های اروپایی نیز در این معادله، به دلیل ضعف کشورهای اروپایی در ایجاد یک حصار مالی مستقل، قدرت مواجهه با تحریم های وضع شده از سوی ایالات متحده را ندارند. در این میان، سران اروپایی نیز قدرت حمایت و صیانت از شرکت های خصوصی را در برابر تحریم های وضع شده ایالات متحده ندارند. در این میان، هر گزینه ای که اروپاییان (میان امنیت انرژی و امنیت بین المللی) انتخاب نمایند، مستلزم از دست دادن هزینه های زیادی به ضرر آنها خواهد بود. بدون شک در اینجا شهروندان اروپایی، بیش از پیش نسبت به عواقب و تبعات وابستگی اتحادیه اروپا به ایالات متحده در نظام بین الملل پی خواهند برد.

از برجام تا نورد استریم 2

در جریان خروج ترامپ از برجام، اتحادیه اروپا و خصوصا تروییکای اروپایی، صرفاً در کسوت یک مجموعه معترض به سیاست های آمریکا ظاهر شدند اما در بعد عملیاتی، به تبعیت از سیاست کلی ایالات متحده در تقابل با کشورمان پرداختند. تأخیر در به راه اندازی و عملیاتی کردن موثر اینستکس، اعمال فشار بر ایران در مورد مذاکره بر سر فعالیت های موشکی، منطقه ای و اعمال محدودیت های فرازمانی بر فعالیت های هسته ای کشورمان و فراتر از آن، تهدید به فعالسازی مکانیسم ماشه در برجام و قطعنامه 2231، جملگی از مصادیق بازی اروپا در زمین آمریکا طی یکسال و نیم اخیر محسوب می گردد. با این حال هم اکنون و در ماجرای اعمال تحریم علیه پروژه نورد استریم 2، اروپا خود به قربانی اصلی ماجرا تبدیل شده است. هم اکنون سیاستمدارانی مانند مرکل، ماکرون و حتی بوریس جانسون که معتقد بودند در ماجرای خروج آمریکا از برجام، به جای ایستادگی در مقابل ترامپ باید به مذاکره و معامله با واشنگتن روی آورد، در مقابل پرونده ای قرار گرفته اند که خود در آن طرف متضرر محسوب می شوند. بدون شک هم اکنون نوع مواجهه سران پر ادعای اروپایی با دولت ترامپ دیدنی تر از هر زمان دیگری به نظر می رسد.