کتاب هایی که در آتش سوخت - واندر هنگر

به گزارش خبرنگاران، حدود یک هفته از انفجاری که آسمان بیروت را هم مانند صورت بچه ها سوخته و مردم زخمی سرخ کرد، می گذرد. در ظاهر دیگر نه صدای انفجاری به گوش می رسد و نه لرزه ای بر تن مردم بندر بیروت حس می شود؛ انفجار تمام شد اما روایت خانه های فروریخته و بیروتِ سوخته در انفجار تازه آغاز شده است.

پس از عکس هایی که از اشک های بچه ها، جراحت تن مردان و زنان، شیشه های شکسته، سقف های فروریخته و ... منتشر شدند، حالا چند عکس از یک کتابخانه تخریب شده بر اثر انفجار بیروت منتشر شده است.

در جریان حوادث مختلفی که در طول تاریخ منجر به تخریب شهرها یا روستاها شده است معمولا کمتر توجهی به کتابخانه ها و کتابفروشی ها می شود. ممکن است تخریب مکان های تاریخی، هنری و ... پس از یک حادثه تیتر رسانه ها شود و عکس هایی از آن در فضای مجازی دست به دست شود اما همانند کتابخانه های بیروت، معمولا کتابخانه های دیگر هم بی صدا فرومی ریزند و انگار فریادشان برای کمک خواهی چندان به گوش کسی نمی رسد!

کتابخانه های بیروت به کمک شما احتیاج دارند

یکی از کاربران فضای مجازی در پی انفجار بیروت، از آسیب دیدن سه کتابخانه عمومی در این شهر که توسط سازمان غیرانتفاعی Assabil اداره می شدند خبر داده و در بخشی از پیام خود نوشته است که همه آسیب دیده و به کمک شما احتیارج دارند، لطفا ریتوییت کنید!

بنا بر پیام این کاربر و عکس های منتشرشده، کتابخانه های Bachoura، Monnot و Geitawi سه کتابخانه عمومی تخریب شده در پی انفجار بیروت هستند.

یک کتابفروشی به نام Halabi نیز در صفحه خود از تخریب این سه کتابخانه نوشته و خواسته است کسانی که می خواهند به پاکسازی این ها کمک کنند به کتابخانه Al Bashoura مراجعه کنند.

کتابفروشی هایی که در انفجار بیروت تخریب شدند

Aaliyas Books، کتابفروشی ای که از انفجار بیروت صدمه دیده با انتشار عکس هایی از فضای این کتابفروشی نوشته است همانند نیمی از شهر بیروت آن ها هم تخریب شده اند، اما آن ها معتقدند که این ها فقط آجر، ملات، شیشه خرده و ... است و گوهر واقعی این کتابفروشی این مادیات نیست بلکه مشتریانی هستند که به آن مراجعه می کنند.

مسئولان این کتابفروشی ضمن ابراز همدردی با مردم، می گویند این مکان را بازسازی می کنند و امیدوارند جامعه بیروت این سختی را پشت سر بگذارد و Aaliya نیز دوباره باز شود.

کتابفروشی Aaliya کار بازسازی خود را آغاز کرده است.

از دیگر مکان هایی که مورد صدمه شدید انفجار بیروت قرار گرفته، کتابفروشی Manara است که از اقشار آسیب پذیر همه مناطق پشتیبانی می کرده است.

ورک شاپ کافه لندن نیز در پی انفجار بیروت از تخریب فروشگاه کتاب Paper cup Store در فاصله دوکیلومتری از بندر بیروت خبر داده و نوشته است که فروشگاه و کافه آن ها به شدت آسیب دیده است.

سرنوشت سرخ و سیاه کتاب ها

در طول تاریخ کتابخانه های بسکمک عمدا و یا سهوا نابود یا متحمل خسارت های شدیدی شده اند. گاهی اوقات هم کتابخانه ها به عنوان روشی برای از بین بردن فرهنگ یک ملت یا جامعه تخریب شده اند.

نمونه های بسکمک از تخریب و آتش سوزی کتابخانه ها در طول تاریخ وجود دارد که برخی از آن ها علاوه بر نابودی و آتش زدن کتاب ها و کتابخانه ها در ایران - که خود آن بحثی جدا می طلبد -، نابودی کتابخانه اسکندریه مصر، ویرانی کتابخانه نالاندا در هند، و آتش سوزی اتفاقی کتابخانه دوشس آنا امالیا در وایمار هستند. البته در این بین وقایعی مثل کتاب سوزی از جمله کتاب سوزی توسط نازی ها هم در طول تاریخ به چشم می خورد. آن ها کتاب هایی را که در تضاد با ایدئولوژی شان بود در آتش سوزاندند. کتاب سوزی حتی این اواخر هم پیش آمد و آتش زدن کتاب اصول طب هاریسون توسط یک نفر در ایران خبرساز شد. نابود کردن کتاب ها در شوروی سابق و بلوک شرق نیز از دیگر نمونه های تاریخی است.

کتابخانه اسکندریه که زمانی بزرگترین کتابخانه جهان باستان به شمار می رفت و خانه آثار برخی از بزرگترین فیلسوفان و نویسندگان روزگار باستان بود در شمال مصر قرار داشت. این کتابخانه در طول سال های مختلف هدف حمله قرار گرفت. گمان می رود این کتابخانه حدود دوهزار سال پیش و در جریان آتش سوزی مهیبی دچار صدمه های شدید و در اثر حملات رومیان در سال 300 میلادی نابود شده باشد.

کتابخانه دوشس آنا امالیا واقع در آلمان که مجموعه ارزشمندی از اسناد تاریخی و ادبیات آلمان را در خود جای داده بود در سپتامبر سال 2004 در آتش سوخت. در جریان این حادثه حدود 50 هزار کتاب نابود شد. حدود 12500 از این کتاب ها بی همتا و غیرقابل جایگزین محسوب می شدند؛ با این حال حدود 28 هزار نسخه کتاب این کتابخانه سالم باقی ماندند. ده ها تابلو نقاشی تاریخی که در این کتابخانه نگهداری می شدند نیز دچار صدمه های شدیدی شدند.

کتابخانه شیان یانگ واقع در چین نیز در سال 206 پیش از میلاد و در جریان شورشی علیه امپراتور وقت آن زمان و آتش سوزی کاخ سطلنتی از بین رفت.

کتابخانه دانشگاه موصل در عراق یکی از برترین کتابخانه های خاورمیانه به شمار می رفت و شامل بیش از یک میلیون کتاب، نسخه های تاریخی و نقشه های ارزشمند باستانی بود. دانشگاه موصل در سال 1967 تاسیس شد و کتابخانه این دانشگاه در اثر حمله داعش با خسارت های شدیدی روبرو شد. در دسامبر 2014، همزمان با ورود نیروهای عراقی به موصل، سربازان داعش این کتابخانه را به آتش کشیدند.

کتابخانه عمومی موصل در عراق نیز که در سال 1921 تاسیس شد، به عنوان نمادی از تولد عراق مدرن محسوب می شد. در بیست ودوم فوریه سال 2015 سربازان داعش این کتابخانه را هم به آتش کشیدند.

کتابخانه ملی بوسنی و هرزگوین واقع در سارایوو در جریان محاصره سارایوو در سال 1995 مورد حمله سربازان ارتش جمهوری صرب بوسنی قرار گرفت. در نتیجه این رویداد، بسکمک از اسناد و کتاب های این کتابخانه نابود شد.

تنها نگاه به بخشی از تاریخ، حکایتی سرخ و سیاه از سرنوشت کتابخانه های تخریب شده جهان در خود دارد؛ انفجار، آتش سوزی، جنگ و ... در طی سال ها کتاب های بسکمک را بی خانه و ملت ها را از بخشی از فرهنگ شان محروم کرده است.