چگونه سبزه عید بکاریم؟ - واندر هنگر

با شروع اسفند ماه تب و تاب روزهای سرانجامی سال میان ایرانیان بالا می گیرد و خانواده ها خود را برای استقبال از بهار و چیدن سفره هفت سین آماده می نمایند. سبزه نوروز از زیباترین نشانه های سفره هفت سین است که با دانه های مختلف گیاهان و میوه ها کاشته می گردد. برخی خانواده ها سبزه عید را از چند هفته مانده به عید می کارند و برخی دیگر نیز سبزه زیبا و موردعلاقه خود را شب عید نوروز از بازار تهیه می نمایند.

اگر از آن دسته افرادی هستید که تمایل به تهیه وسایل سفره هفت سین در خانه دارید، در ادامه با ما همراه شوید تا شما را با کاشت انواع سبزه شب عید آشنا کنیم. سبزه عید با توجه به دانه غلات یا هسته مرکباتی که می کارید، شکل های متفاوتی دارند و با کمی دقت و سلیقه می توانید زیباترین سبزه ها را برای سفره هفت سین خود آماده کنید.

چگونه انواع سبزه شب عید بکاریم؟

• تاریخچه سبزه در ایران باستان
• برترین زمان گذاشتن سبزه عید چه زمانی است؟
• زمان کاشت سبزه ها چقدر است؟
• کدام بذر مناسب سبزه عید است؟
• روش سبز کردن سبزه
• انواع سبزه عید
• نکات مهم در کاشت سبزه عید نوروز

تاریخچه سبزه در ایران باستان

سفره هفت سین نوروز قدمتی باستانی در ایران دارد که هفت نماد مقدس از زندگی و زمین در آن نشانه هایی از برکت و زندگی بودند. در گذشته نمادهای سفره های نوروزی بر عدد هفت پایدار بود که برخی مورخان علت آن را تقدیس این عدد از سوی ایرانیان می دانند؛ اما با گذشت زمان هفت سین جای دیگر نمادها را گرفت و امروزه نیز ایرانیان ساعت هایی پیش از تحویل سال، سفره های هفت سین خود را می چینند.

یکی از معروف ترین سین های سفره هفت سین، سبزه عید است. در زمان ایران باستان در فاصله 25 روز مانده تا نوروز 12 ستون از خشت خام پای دروازه های کاخ پادشاهان می ساختند و در هرکدام یک نوع غلات می کاشتند. دانه های غلات شامل گندم، جو، برنج، باقلا، ارزن، ذرت، لوبیا، عدس، ماش، کاجیله، نخود و کنجد می شدند. سبز شدن این دانه ها تا روز نوروز نماد برکت فراوان در سال پیش رو بود و هرچه ستون های خشتی سرسبزتر و پربارتر می شدند، نشان از برتری برکت آن دانه در سال آینده داشت. روز ششم نوروز مردم با شادمانی سبزه ها را می چیدند و در مزارع رها می کردند.

از طرف دیگر، کشاورزان در ایران باستان سبزی غلات مختلف در شروع هر سال را نشانه آمادگی آب و هوای آن سال برای کاشت نوع مشخصی از غلات می دانستند و به این ترتیب محصول مورد توجه برای کاشت در زمین خود را در نوروز انتخاب می کردند.

در روزگار نه چندان دور نیز بانوان در خانه ها با آدابی خاص سبزه می کاشتند. در هر خانواده مادر به میزان تعداد اعضا مشتی از گندم، جو یا سایر دانه ها را خیس می کرد. هر مشت را به نیت یک نفر برمی داشت؛ به طوری که هیچ دانه ای به زمین نیفتد و هم زمان برای افراد خانواده آرزوی سلامتی و برکت و برای جمع خانواده نیت خوشبختی می کرد. تا نخستین روز نوروز نیز به سبزه ها آب می داد و به آن ها رسیدگی می کرد. اگر سبزه ها زود بلند می شدند نشانه گره گشایی در کار همه خانواده بود و اگر سبزه ها کند رشد می کردند یا خشک می شدند، آن را نشانه سال سخت پیش رو می دانستند.

در فرهنگ مردم ایران زمین سبزه نشانه برکت، باروری و سرسبزی است و رویش سبزه ها در بهار را نماد تازه شدن زندگی می دانند. امروزه نیز ایرانیان و بسیاری از فارسی زبانان در سایر نقاط دنیا، در هفته های سرانجامی اسفند ماه انواع مختلف غلات را سبز می نمایند و با تزیینات زیبا بر سفره هفت سین نوروز می گذارند. برخلاف گذشته های دور، امروزه سبزه های نوروز را تا روز سیزده بدر نگه می دارند و سپس با حضور در طبیعت در سیزدهمین روز عید، آن ها را در آب های روان و دشت ها رها می نمایند.

در نقاط مختلف ایران، سبزه های مختلف را با شیوه های متفاوت سبز می نمایند و در بسیاری از شهرها و روستاهای کشور ما، آدابی سنتی برای کاشت انواع دانه وجود دارند. کاشت انواع سبزه در خانه ها حال و هوای خاصی دارد؛ اما چنانچه پیروز به کاشت سبزه نوروز در زمان مناسب نشدید، انوع سبزه ها با تزیینات مختلف در بازار موجود هستند.

برترین زمان گذاشتن سبزه عید چه زمانی است؟

اگر علاقه مند به کاشت سبزه در خانه هستید، زمان کاشت هر نوع دانه مهم است؛ زیرا برای داشتن سبزه ای پر و زیبا در هفت سین، با توجه به هر بذر باید در زمان مناسب اقدام به کاشت دانه ها کنید. کمترین زمان برای رویش سبزه ها در حدود یک هفته مانده به نوروز است؛ اما بیشتر دانه ها بین دو هفته تا 20 روز زمان برای رویش کامل احتیاج دارند.

برخی دانه ها مانند ارزن در کمتر از یک هفته جوانه می زنند؛ اما برای داشتن سبزه ای پر، باید زودتر اقدام کنید. اگر در شلوغی سرانجام سال فراموش کردید دانه ها را در زمان مناسب خیس کنید، امکان خرید انواع سبزه در طرح ها و مدل های مختلف را از بازار خواهید داشت. در ادامه به معرفی انواع سبزه ها و زمان مناسب برای کاشت هرکدام می پردازیم. با توجه به سلیقه و زمان خود می توانید برترین دانه را برای کاشت سبزه عید انتخاب کنید.

زمان کاشت سبزه ها چقدر است؟

برخی دانه ها به مدت زمان طولانی تری برای جوانه زدن و سبز شدن احتیاج دارند و برخی دیگر زود رشد می نمایند. دانه های هسته مرکبات در حدود دو روز باید در آب بمانند تا پوسته آن ها باز گردد، اما دانه های یونجه، شنبلیله و کنجد، زمان بسیار کوتاهی، در حدود چند ساعت برای خیس شدن احتیاج دارند و با سرعت بیشتری سبز می شوند.

بعد از هسته مرکبات، دانه های حبوبات احتیاج به در آب ماندن دارند و یک شبانه روز باید خیس بخورند. حبوبات برای سبز شدن احتیاج به زمان بیشتری نسبت به دانه هایی مانند گندم و جو دارند. کاشتن دانه ها در خاک نسبت به سبز کردن آن ها در پارچه مرطوب زمان بر است و سبزه بذرها در این روش گرچه ماندگاری بیشتری دارند، دیرتر سبز می شوند.

اگر بین دو هفته تا 10 روز تا عید نوروز زمان دارید، دانه هایی مانند گندم، ماش و ارزن را در حدود 10 ساعت خیس کنید و سپس در پارچه مرطوب بپیچید. خرفه، کنجد و شاهی نیز بسیار سریع جوانه می زنند و سبز می شوند. برای داشتن سبزه هایی زیبا تا روز سیزده بدر، از کاشت زود هنگام دانه ها پرهیز کنید؛ زیرا در این صورت تا سیزدهمین روز نوروز سبزه های شما پژمرده خواهند شد.

کدام بذر مناسب سبزه عید است؟

برای کاشت انواع سبزه عید می توانید از انواع غلات یا هسته مرکبات بهره ببرید. انتخاب بذرهایی که سبزه آن ها ماندگاری طولانی تری دارند، بهتر از دانه های حساس است. گندم و جو از برترین دانه ها برای کاشت سبزه عید هستند؛ زیرا حتی اگر مدت زیادی در خانه مانده باشند نیز پس از خیس شدن به راحتی جوانه می زنند.

هسته مرکبات نیز دانه هایی مناسب برای کاشت سبزه نوروز به شمار می فرایند. این دانه ها به راحتی در دسترس هستند و به علت کاشت آن ها در خاک، ماندگاری طولانی دارند. اگر زمان زیادی تا لحظه تحویل سال و نوروز ندارید، برترین انتخاب برای شما دانه هایی هستند که زود جوانه می زنند؛ کنجد، شنبلیله، گندم، شاهی، ارزن و ماش دانه هایی مناسب برای این منظور به شمار می فرایند.

برخی از دانه ها کاملا منظم سبز می شوند و در هر ظرف شکل مناسب ظرف را به خود می گیرند؛ اما برخی دانه ها پیچ در پیچ هستند و برای بلند شدن به زمان بیشتری احتیاج دارند. شکل ظاهری سبزه ها نیز با هم تفاوت دارد. برخی دانه ها به صورت برگ های صاف و سوزنی رشد می نمایند و برخی دیگر پهن تر هستند و ارتفاع کمتری دارند. با توجه به شکل سبزه ها می توانید بذر موردعلاقه خود را برای کاشت سبزه عید انتخاب کنید.

اگر علاقه مند به ایجاد تنوع در شکل سبزه نوروز هستید نیز گزینه های متفاوتی پیش روی شما قرار گرفته است. سبزه در خاک ژله ای، سبزه های دورنگ، سبزه های عروسکی و سبزه هایی به شکل های مختلف مانند ستاره و قلب از پرطرفدارترین سبزه های مدل دار هستند. برای کاشت این مدل از سبزه ها به صرف زمان بیشتری احتیاج دارید و باید حوصله بیشتری به خرج دهید؛ پس چنانچه زمان و حوصله کافی ندارید، از انتخاب این گزینه ها اجتناب کنید.

روش سبز کردن سبزه

برای کاشت انواع سبزه عید نوروز راه های متفاوتی وجود دارند. برخی از شیوه ها سنتی و ساده هستند و از گذشته های دور تا به امروز از این شیوه ها استفاده شده است . برخی روش ها نیز تازهتر هستند و با توجه به علاقه و سلیقه برخی افراد در تزئین سفره های هفت سین مجلل کاربرد دارند. با کمی خلاقیت می توانید سبزه های ساده را در سبدهای مختلف، تخم مرغ خالی یا درون تنگ های شیشه ای بکارید و جلوه ای زیباتر به سبزه عید خود ببخشید. در این بخش ما به معرفی برخی از معروف ترین روش های سبز کردن سبزه می پردازیم.

روش سنتی سبز کردن سبزه عید

در شیوه سنتی سبز کردن سبزه، دانه ها را خیس می نمایند و با توجه به مقاومت پوسته بذر مورد نظر، به دانه ها برای پف کردن و جدا شدن پوسته ها فرصت می دهند. پس از این مرحله، دانه ها را از پوسته ها به آرامی جدا می نمایند و با احتیاط در پارچه نمدار می پیچند. در این مرحله برخی بذرها را می توان در خاک نرم گلدان کاشت.

در گذشته از روش کاشت مستقیم بذرها در خاک نیز استفاده می کردند و امروزه نیز در بسیاری از روستاها و منطقه ها خوش آب و هوا دانه ها را در خاک می کارند. در مدت رشد جوانه ها و سبز شدن آن ها مراقبت از سبزه ها بیشترین اهمیت را دارد؛ زیرا در صورت تغییر دمای ناگهانی، کمبود آب و تابش شدید خورشید، دانه ها از بین می فرایند و سبزه ای نخواهید داشت. در صورت سبز شدن سبزه ها دیگر جای نگرانی نیست.

پس از سبز شدن جوانه ها احتیاج سبزه شما به آب کمتر می گردد و اگر فرصت کافی تا نوروز دارید احتیاج به تابش مستقیم خورشید نیست. در این مرحله، روزی یک بار به سبزه آب بدهید و آن را در مکانی با دمای متعادل قرار دهید. پس از گذشت چند روز شما سبزه ای پرپشت و زیبا خواهید داشت. گندم و جو از قدیمی ترین بذرهای سبزه عید هستند که با روش بالا می توانید به راحتی آن ها را سبز کنید. در گذشته مهم ترین نکته در کاشت سبزه شب عید، کاشت آن به دست اعضای خانواده بود.

روش سبز کردن سبزه با خاک ژله ای

کاشت سبزه در خاک ژله ای یکی از شیوه های تازه کاشت سبزه عید است که به علت تنوع رنگی بالا و سادگی، هواداران زیادی دارد. در این شیوه باید یک بسته خاک ژله ای از گل فروشی ها تهیه کنید و آن را به مدت حداقل 12 ساعت در آب بریزید تا کاملا پف کند. در این مرحله با توجه به نوع بذر خود می توانید از دو روش زیر سبزه خود را بکارید.

اگر برای سبزه از دانه های سخت و درشت مانند انواع تخمه ها استفاده می کنید، پس از خالی کردن آب اضافه خاک ژله ای و ریختن آن در ظرف مورد نظر خود، دانه ها را روی خاک ژله ای بریزید. در این مرحله روی ظرف را با لایه نایلون بپوشانید و در مکانی با نور کافی، اما غیر مستقیم خورشید قرار دهید. به علت رطوبت کافی خاک ژله ای، روزی یک بار اسپری آب روی سبزه ها کافی است. اگر دانه هایی ریز را برای کاشت در خاک ژله ای انتخاب کردید، بخشی از خاک ژله ای که دانه را روی آن می ریزید له کنید و روی دانه ها را نیز با خاک ژله ای له شده بپوشانید.

پس از جوانه زدن بذرها می توانید لایه نایلون را بردارید؛ اما اسپری روزانه آب را از قلم نیاندازید. خاک ژله ای به علت خواص بالا برای گیاه و جذب رطوبت کافی سبب ماندگاری سبزه عید شما می گردد و گزینه ای مناسب برای افراد با مشغله کاری بالا و زمان محدود برای سبز کردن سبزه است. خاک ژله ای پس از جذب آب چند برابر افزایش حجم خواهد داشت؛ پس ظرف خیساندن خاک ژله ای را بزرگ انتخاب کنید و سر آن را خالی بگذارید. به خاطر داشته باشید بذرهای شبدر و منداب مناسب کاشت در خاک ژله ای نیستند.

روش سبز کردن سبزه با کوزه

کاشت سبزه روی کوزه و ظروف سفالی شیوه ای نه چندان تازه، اما پرطرفدار است. چیدن سفره هفت سین از سنتی ترین رسوم ما ایرانیان به شمار می رود و بسیاری خانواده ها از ظروف سنتی و صنایع دستی در تزئین این سفره و چیدمان سین های آن استفاده می نمایند؛ به همین علت انواع ظروف سفالی از پرطرفدارترین ظروف برای تزئین سفره های هفت سین هستند.

برخلاف آنچه به نظر می رسد کاشت سبزه نوروز بر بدنه ظروف سفالی و کوزه ای سخت نیست و تفاوت خاصی با کاشت سنتی سبزه عید ندارد. سفال به علت خاصیت بالا در جذب رطوبت، ظرفی مناسب برای سبز کردن انواع دانه های لعابدار و دارای خاصیت چسبندگی است.

برای سبز کردن سبزه روی کوزه باید پس از خیس کردن دانه های مورد نظر خود، کوزه یا ظرف مورد نظر را پر از آب کنید تا خنک و مرطوب گردد. پس از مدت زمان لازم برای لعاب دادن دانه ها، پارچه ای نازک مانند تنظیف را روی سطح کوزه یا ظرف خود بکشید و آن را خیس کنید تا کاملا به بدنه ظرف بچسبد. در این مرحله آب دانه ها را خالی کنید و با یاری دست بذرهای ژله و چسبناک را به بدنه کوزه و روی پارچه خیس بچسبانید. دقت کنید که بذرها یک دست روی ظرف شما پخش شوند.

ادامه مراحل کاشت سبزه روی کوزه بسیار ساده است. کوزه را پر از آب کنید و چنانچه نور یکسان به همه بذرها نمی رسد، ظرف را در طول روز چند بار بچرخانید. اسپری آب روی سبزه ها در طول روز را نیز از قلم نیاندازید. برترین بذرها برای کاشت روی کوزه شاهی و خاکشیر هستند. برای کاشت سبزه روی کوزه از 10 تا 12 روز پیش از عید نوروز اقدام کنید. اگر سبزه ها را زود روی کوزه بکارید به علت رشد زیاد شکل خود را از دست می دهند و ظاهر زیبایی در سفره هفت سین نخواهند داشت.

روش سبز کردن سبزه درختی

سبزه درختی یکی از مدل های پرطرفدار برای کاشت سبزه نوروز است. برای این مدل نیز مانند برخی دیگر از نمونه های کاشت سبزه بذرهای لعابدار و چسبنده مناسب هستند. دانه های مورد نظر را به مدت چند ساعت یا یک روز در آب خیس کنید. در فاصله خیس خوردن دانه ها می توانید ماکت درخت مورد نظر خود را بسازید.

برای ساخت ماکت درخت می توانید از اسفنج یا یونولیت بهره ببرید. تکه های پنبه یا سینی پلاستیکی کوچک نیز برای برجستگی شاخه ها یا طراحی طبقه درخت کاربرد دارند. اگر تجربه ساخت ماکت را ندارید از طرح های ساده الگو بگیرید. اسفنج به علت نگه داشتن رطوبت در خود گزینه ای بهتر برای ساخت انواع شکل ها است. پس از تکمیل ماکت و خیس خوردن دانه ها سطح درختچه خود را با نایلون و پارچه تنظیف بپوشانید و روی آن آب بپاشید؛ اما پیش از آن حتما چند سوراخ در لایه نایلونی ایجاد کنید. لایه نایلونی روی ماکت به مرطوب ماندن اسفنج و سبزه ها یاری می نماید.

در این مرحله لایه ای نازک از بذرها را روی درختچه بمالید و سپس سطح ماکت را آبپاشی کنید. برای حفظ رطوبت سبزه ها تا زمان سبز شدن جوانه ها می توانید با لایه نایلونی ظریف و سوراخدار روی بذرها را بپوشانید. پس از سبز شدن جوانه ها نایلون را بردارید و سبزه درختی خود را در محیطی با دما و نور یکنواخت قرار دهید. اگر سرعت سبز شدن سبزه ها بالا بود، سبزه درختی را به مکانی خنک تر منتقل کنید تا ماندگاری بیشتری داشته باشد. در این روش می توانید با توجه به خلاقیت خود طرح های دیگری مانند ستاره را جایگزین درخت کنید و سبزه هایی شکل دار و متنوع بکارید.

روش سبز کردن سبزه دو رنگ

برای درست کردن سبزه دورنگ باید از ترکیب دانه های مختلف در کاشت سبزه بهره ببرید. تخم گیاه منداب قرمز رنگ است و سبزه آن با رنگ سایر دانه ها فرق می نماید؛ به همین علت با ترکیب دانه گیاه منداب با سایر دانه ها مانند خاکشیر می توانید سبزه دورنگ بکارید. اگر با یاری اسفنج و یونولیت شکل هایی مانند گل و ستاره درست کنید، سبزه دورنگ شما جلوه دوچندان خواهد داشت. به این ترتیب که گلبرگ ها را با تخم منداب و مرکز آن را با دانه های سبز رنگ پر کنید.

تخم خرفه نیز از دیگر دانه هایی است که از ترکیب آن با سایر دانه ها می توانید سبزه های دورنگ داشته باشید. البته تخم خرفه به علت نداشتن لعاب باید با دانه های چسبنده و لعابدار مخلوط گردد. سایر مراحل کاشت سبزه دورنگ مانند سبزه درختی است و با استفاده از ماکت و با سلیقه پخش کردن دانه های خیس خورده، در نهایت سبزه ای دورنگ و زیبا خواهید داشت.

روش سبز کردن سبزه در آب

برای کاشت سبزه روی آب برترین وسیله تنگ بلور است. سبزه روی آب جلو ه ای خاص به سفره هفت سین شما می بخشد؛ اما نگهداری از آن ممکن است برای برخی افراد سخت باشد. در این شیوه انتهای تنگی را با ماسه و خاک نرم بپوشانید. سپس بذر گیاه مونت کارلو را به آرامی روی آن بپاشید. این بذر را می توانید از گلخانه ها و گل فروشی ها تهیه کنید. سپس فضای داخل بطری را با آبپاش خیس کنید و روی ظرف را با سلفون نایلونی بپوشانید. دقت کنید فضای داخل تنگ همواره مرطوب باشد. در این مرحله تنگ را زیر نور ملایم مصنوعی قرار دهید و چند روز صبر کنید تا سبزه ها در حدود دو سانتی متر رشد نمایند. حالا درپوش ظرف را بردارید و به آرامی از کناره تنگ آب درون آن بریزید. با بالا آمدن آب در تنگ، سبزه شما روی آب قرار می گیرد و بسیار زیبا می گردد.

انواع سبزه عید

انواع دانه غلات و هسته مرکبات گزینه هایی مناسب برای کاشت سبزه عید هستند؛ اما تفاوت های کوچکی در مراحل سبز کردن این دانه ها وجود دارند که در این بخش به توضیح آن ها می پردازیم. شما با توجه به سلیقه خود می توانید یکی از بذرهای زیر را انتخاب کنید و با توجه به شیوه کاشت آن، سبزه عید خود را بکارید.

گندم

سبزه گندم از متداول ترین سبزه ها در سفره هفت سین است که قدمت زیادی دارد. برای کاشت سبزه گندم در حدود 20 روز زمان احتیاج دارید و می توانید از روز 10 اسفند برای خیس کردن دانه های گندم اقدام کنید. گرچه بذر گندم ماندگاری بالایی دارد؛ اما استفاده از دانه های تازه سبب رشد زودتر دانه ها و کسب نتیجه بهتر می گردد.

برای کاشت سبزه گندم یک مشت گندم را در آب بریزید و صبر کنید بین یک تا دو شبانه روز خیس بخورد. در این مدت آب گندم ها را یک یا دوبار عوض کنید تا بو نگیرد. به خاطر داشته باشید وجود کف و حباب روی سطح آب نشانه هایی از گندیدگی آن است و در این شرایط باید آب را سریع عوض کنید. بعد از پف کردن گندم ها آن ها را در آبکش بریزید. سپس گندم ها را لای پارچه ای مرطوب قرار دهید و مراقب باشید پارچه خشک نگردد.

پس از جوانه زدن گندم ها می توانید آ ن ها را به ظرف مورد نظر خود یا گلدان منتقل کنید. در این مرحله جوانه ها را در معرض آفتاب قرار دهید و روی آ ن ها مرتب آب بپاشید تا خشک نشوند. کمبود آب در مقابل آفتاب سبب زردی سریع سبزه گندم می گردد. سبزه گندم در مقابل نور خورشید به سرعت قد می کشد و بلند می گردد. مراحل کاشت دانه جو نیز شباهت زیادی به دانه گندم دارد.

عدس

عدس از محبوب ترین حبوبات و دانه ها برای کاشت سبزه عید است. برترین زمان برای کاشت سبزه عدس در حدود 20 روز مانده به عید نوروز است. برای کاشت این دانه نخست آن را در ظرف مناسبی بریزید و با آب ولرم روی آن را بپوشانید. احتیاجی به حجم بالای آب نیست و باید تنها کمی روی عدس ها پوشیده گردد.

بعد از گذشت 24 ساعت عدس ها پف می نمایند و تغییر شکل می دهند. به خاطر داشته باشید اگر آب روی عدس ها کف کرد یا حباب زد، حتما آن را عوض کنید. عدس آب را جذب می نماید؛ پس هر بار حجم آب پایین رفت، کمی آب ولرم روی آن اضافه کنید. پس از تغییر شکل عدس ها، آن ها را لابه لای پارچه ای نخی و نمدار بریزید. تا زمان رشد جوانه ها، عدس ها باید در پارچه بمانند؛ اما پارچه را مرتب خیس کنید.

وقتی جوانه ها از رنگ سفید به سبز تغییر کردند، زمان جابه جایی دانه های عدس به ظرف نهایی و مورد نظر شما است. در این مرحله سبزه را در مقابل نور خورشید بگذارید و مرتب آب روی آن اسپری کنید تا خشک نگردد. هرچه آفتاب بر سبزه ها مستقیم تر باشد، سبزه ها زودتر بلند می شوند. برای یکدست شدن سبزه آن را مقابل نور خورشید بچرخانید. به این ترتیب شما سبزه عدس بلند و یکدست در سفره هفت سین خواهید داشت.

ماش

ماش از دیگر دانه های پرطرفدار برای کاشت سبزه عید است. سبزه ماش لطافت زیادی دارد و به راحتی شکل ظرف های مختلف را به خود می گیرد. این دانه نیز در حدود 20 روز زمان احتیاج دارد تا کاملا پرپشت و زیبا گردد. برای کاشت دانه های ماش آن ها را یک شبانه روز خیس کنید. بعد از 24 ساعت میزان این دانه ها دو برابر قبل خواهد شد.

در مرحله بعد دانه های ماش را روی دستمال مرطوب بریزید یا به دستمال تنظیف دور کوزه و ظرف سفالی بمالید. سبزه ماش بسیار لطیف است و حجم بالای دانه آن سبب پرپشتی سبزه می گردد و مانعی برای رشد دانه های زیری ایجاد نمی نماید. تا زمان سبز شدن جوانه ها پارچه را مرطوب نگه دارید. پس از آن می توانید ظرف سبزه را در آفتاب بگذارید و با تغییر جهت ظرف روی آن آب اسپری کنید.

سبزه ماش در آفتاب به سرعت رشد می نماید. اگر تا پیش از نوروز سبزه ها قد کشیدند، ظرف را به مکانی خنک منتقل کنید تا رشد آن کندتر گردد. برای آبیاری سبزه ماش از آب خیلی سرد استفاده نکنید. این سبزه از زیباترین سبزه های نوروز است و هواداران زیادی دارد.

هسته مرکبات

هسته مرکبات در دسترس همه هستند و افراد زیادی برای کاشت سبزه عید از این دانه ها استفاده می نمایند. این دانه ها در نخستین مرحله بین یک تا دو روز احتیاج به خیس شدن دارند تا پف نمایند. پس از پف کردن آن ها پوسته بیرونی را به آرامی جدا کنید و هسته داخلی را دوباره به مدت یک روز در آب بگذارید. در این مرحله باید از خاک نرم برای کاشت دانه ها بهره ببرید. برخلاف سایر سبزه ها، سبزه هسته مرکبات به اندازه زیادی دانه احتیاج ندارد و کاشت تنها چند هسته در گلدان کافی است.

هسته های پوست کنده را با فاصله مناسب و در عمق دو سانتی متری خاک در گلدان بکارید تا فضای کافی برای رشد داشته باشند. برای حفظ رطوبت خاک، دو روز نخست لایه ای نایلونی و سوراخ دار روی گلدان بکشید و رطوبت خاک را مرتب آنالیز کنید. می توانید برای جلوگیری از آبپاشی زیاد، آب را روی خاک اسپری کنید. بین دو هفته تا یک ماه برای مشاهده جوانه ها زمان لازم است.

پس از رشد جوانه ها و خروج سبزه از خاک، به تدریج برگ ها نمایان می شوند و سبزه ای مانا و زیبا خواهید داشت. با مراقبت کافی و مناسب از این سبزه و استفاده از خاک خوب، می توانید نهالی زیبا به باغچه منتقل کنید. برای کسب نتیجه مناسب در کاشت هسته مرکبات از نخستین روزهای بهمن دست به کار شوید. سبزه هسته مرکبات ماندگاری طولانی دارد و بیش از دو سال در گلدان می ماند.

خاکشیر

خاکشیر نیز از دانه های لطیف است که با سرعت و به راحتی سبز می گردد. برای خیساندن دانه های خاکشیر یک روز زمان کافی است. این دانه را نیز می توانید دور کوزه یا ظروف سفالی بپیچید و سبزه ای کوزه ای داشته باشید. برای این کار پس از خیس خوردن دانه ها آن ها را روی پارچه نازک و ظرف مورد نظر خود بمالید و با پارچه مرطوب روی آن را بپوشانید. در این مرحله روی دانه ها را مرتب آبپاشی کنید. پس از رشد جوانه ها پارچه را از روی آن بردارید و سبزه را در معرض نور خورشید قرار دهید. با تغییر جهت ظرف و آبپاشی مناسب، سبزه خاکشیر شما به سرعت رشد خواهد نمود. برای کاشت این سبزه 10 روز پیش از نوروز اقدام کنید.

تخم کتان

برای کاشت سبزه تخم کتان باید در حدود یک تا دو قاشق غذاخوری بذر کتان را به مدت یک شبانه روز خیس کنید. این بذر ژله ای و بسیار لطیف است و برای کاشت آن می توانید از خاک سبک با قدرت جذب رطوبت بالا بهره ببرید. برای این کار کافی است دانه های خیس خورده را روی خاک مرطوب بریزید و روی آن ها را با نایلونی سوراخ دار بپوشانید. در این مدت روی ظرف را مرتب آبپاشی کنید و دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید. پس از چند روز دانه ها سبز می شوند و بالا می آیند. در این مرحله می توانید نایلون را از روی سبزه ها بردارید و ظرف را در مکانی با نور و دمای معتدل قرار دهید تا سبزه ها کامل بلند شوند.

ذرت

دانه های ذرت باید مدت زمان بیشتری نسبت به دیگر دانه ها در آب بمانند. در مدت خیساندن ذرت ها آب ظرف را عوض کنید تا کف نکند و بو نگیرد، اما مکان ظرف را در جایی ثابت بگذارید تا اعتدال دما برقرار باشد. با توجه به زمانی که ذرت ها برای سبز شدن احتیاج دارند از حدود 20 روز قبل دانه ها را خیس کنید.

بعد از پف کردن دانه های ذرت، آ ن ها را داخل پارچه مرطوب بریزید و مراقب باشید خشک نشوند. در این مرحله ذرت ها سریع جوانه می زنند و سبز می شوند. پس از سبزی جوانه های ذرت آن ها را در آفتاب بگذارید و مانند سایر دانه ها با آبپاش مرتب خیس کنید؛ اما مراقب باشید آب در انتهای ظرف جمع نگردد. اندازه آبی که روی سبزه ها می پاشید باید تنها آن ها را خیس نگه دارد. با تغییر جهت ظرف در جهت آفتاب، سبزه ها یکدست خواهند شد.

در کاشت سبزه ذرت استفاده از ذرت تازه و انتخاب حجم مناسب دانه ها نکات مهمی هستند. ذرت خشک و آماده بو دادن جوانه نمی زند و سبز نمی گردد. از طرفی به علت درشتی دانه های ذرت، باید حجم مناسبی را خیس کنید تا دانه های زیری هم بتوانند رشد نمایند.

کنجد سیاه

کنجد سیاه از برترین دانه ها برای کاشت سبزه عید است؛ زیرا سریع جوانه می زند و رشد می نماید. برای کاشت سبزه کنجد، دانه های آن را در حدود 10 ساعت در آب ولرم خیس کنید و سپس به درون پارچه مرطوب بریزید. به علت کوچکی دانه های کنجد یکی از برترین راه ها برای سبز کردن سبزه آن پیچیدن پارچه نمدار به دور بطری یا کوزه است.

در این مرحله باید مرتب روی دانه ها آب اسپری کنید تا زودتر جوانه بزنند. پس از سبز شدن جوانه ها ظرف مورد نظر خود را در آفتاب بگذارید و مرتب جهت آن را تغییر دهید تا سبزه یکدست گردد. برای کاشت سبزه کنجد 10 روز پیش از عید نوروز اقدام کنید.

سبزه هسته خرما

هسته خرما از دانه های خاص در تهیه سبزه است که برای کاشت آن به زمان طولانی تر و تجربه بیشتر احتیاج دارید. اگر تمایل به تنوع در کاشت دانه های تازه دارید، این دانه انتخاب مناسبی برای شما است. برای کاشت هسته خرما نخست باید در حدود یک هفته تا ده روز آن ها را در آب خیس کنید. برای این کار از آب خنک استفاده و هر روز آن را عوض کنید.

پس از 10 روز هسته های پف نموده را در دستمال مرطوب بپیچید و سپس درون یک نایلون بگذارید. در این مرحله باید هسته ها را مرطوب نگه دارید و در مکانی گرم، اما نه در معرض مستقیم خورشید قرار دهید. به خاطر داشته باشید نایلون هسته ها را در نقاط تاریک اتاق قرار نگذارید. بین 15 تا 20 روز زمان لازم است تا هسته ها ریشه نمایند.

پس از رشد ریشه های هسته خرما باید آن ها را در گلدانی بگذارید و پوششی نرم از خاک روی آن بریزید. برای نتیجه بهتر، از خاک های با جذب رطوبت بالا استفاده و مرتب آن را آبپاشی کنید. برای حفظ رطوبت خاک نیز می توانید لایه ای نایلون روی آن بکشید. دانه ها به آرامی جوانه می زنند و سبز می شوند و شما گلدانی زیبا خواهید داشت. برای کسب نتیجه تا زمان سال تحویل می توانید بین دو ماه تا 40 روز مانده به نوروز کار کاشت دانه های خرما را شروع کنید.

سبزه تخمه کدو

سبزه تخمه کدو از دیگر سبزه های مناسب سفره هفت سین است. این سبزه از تخمه کدو رشد می نماید و برای این منظور باید تخمه ها را دو روز در آب خیس کنید. برای داشتن سبزه ای پرپشت، بهتر است از سه هفته پیش از عید اقدام کنید. دانه هایی که پس از دو روز روی آب می آیند خراب هستند و سبز نمی شوند؛ پس آن ها را دور بریزید. پس از پف کردن دانه ها مانند دیگر بذرها، آن ها را در پارچه مرطوب بگذارید. مراقب باشید آب در ظرف دانه های کدو جمع نگردد.

بعد از سه تا چهار روز دانه ها جوانه می زنند و سبز می شوند. در این مرحله جوانه ها را به ظرف مورد نظر خود منتقل کنید و مقابل آفتاب قرار دهید. ضخامت لایه بذرها نباید زیاد باشد تا دانه های زیرین نیز بتوانند به خوبی رشد نمایند. برای رشد سریع دانه های کدو می توانید تا سبزی کامل جوانه ها لایه ای نایلونی روی آن بکشید و سوراخ هایی برای عبور هوا روی آن ایجاد کنید. دانه های کدو پس از سبز شدن با سرعت رشد می نمایند و شما سبزه ای متفاوت در سفره هفت سین خود خواهید داشت. ماندگاری سبزه تخم کدو بالا است و تا واپسین روزهای نوروز زیبا می ماند.

تخمه آفتابگردان

سبزه تخمه آفتابگردان از دانه های آفتابگردان به عمل می آید و پیچ در پیچ است. تخمه آفتابگردان پس از خیس خوردن به سرعت جوانه می زند؛ اما به علت شکل خاصی که دارد، دیر بالا می آید. برای سبزه آفتابگردان از ظرف های دیواره دار بهره ببرید. زمان مناسب برای سبزی جوانه های آفتابگردان در حدود 15 تا 20 روز است. این جوانه نخست به شکل قلاب است و پس از پیچش به سمت بالا رشد می نماید.

یونجه

بذر یونجه از دانه های با رشد سریع است و به همین علت انتخاب مناسبی برای کسانی است که زمان کمی تا نوروز دارند. این بذر را می توانید 10 روز مانده به نوروز خیس کنید. بعد از یک روز دانه های پف نموده را در دستمال بپیچید و آن را مرطوب نگه دارید.

پس از جوانه زدن، دانه های کنجد را به ظرفی دیگر منتقل کنید و تا زمان سبزی جوانه ها دستمال مرطوب روی آن بگذارید. پس از سبزی جوانه ها نوبت به تابش آفتاب می رسد. آبپاشی جوانه های سبز مقابل نور خورشید برای دانه های یونجه نیز لازم است. سبزه یونجه در طول 10 روز کاملا رشد می نماید و آماده تزئین می گردد.

نکات مهم در کاشت سبزه عید نوروز

برای داشتن سبزه هایی زیبا و پرپشت در سفره هفت سین نوروز، رعایت برخی نکات لازم است. با عمل به نکات زیر می توانید برترین نتیجه از کاشت انواع سبزه عید را به دست آورید.

• برای کاشت انواع سبزه از ظروف فلزی استفاده نکنید.
• ظروف سفالی برترین گزینه ها برای کاشت سبزه هستند.
• ظروف پلاستیکی با کاشت سبزه بوی بدی می گیرند و انتخاب مناسبی برای این منظور نیستند.
• آب دانه ها را در مدت خیساندن، هر روز تعویض کنید.
• برای خیس کردن انواع غلات از آب ولرم بهره ببرید.
• برترین دانه ها برای تهیه سبزه یکدست و پرپشت، دانه های مرغوب هستند.
• نور مناسب خورشید و تابش مستقیم آفتاب تاثیر قابل توجهی بر رشد سریع سبزه عید دارند.
• در زمان تابش مستقیم خورشید به سبزه، مرتب آب روی آن اسپری کنید تا خشک و زرد نگردد.
• سبزه ها را در محیط با دمای متعادل و یکنواخت نگه دارید.
• دانه های جوانه زده را به صورت یک دست در ظرف پخش کنید تا سبزه ها یکنواخت در ظرف رشد نمایند.
• دانه ها را با توجه به حجم ظرف انتخاب کنید. حجم کم دانه باعث تنکی سبزه ها و حجم زیاد دانه سبب به هم ریختگی سبزه ها می شوند.
• در آبدهی به سبزه افراط نکنید و آب اضافی جمع شده در ظرف را خالی کنید تا سبزه شما بوی گندیدگی نگیرد.
• زمان پیچیدن دانه ها در پارچه، مرتب آن ها را خیس کنید.
• آب زیاد سبب پوسیدگی سبزه ها می گردد.
• پس از رشد مناسب سبزه ها، آن ها را در محیط خنک با هوای تازه قرار دهید تا عمر سبزه های شما طولانی گردد.

در این مقاله به معرفی انواع سبزه عید نوروز و روش کاشت انواع دانه ها پرداختیم. در صورت تمایل می توانید در ادامه تجربه های خود از کاشت انواع سبزه شب عید را با ما و دیگر کاربران خبرنگاران در میان بگذارید.

پرسش های متداول

برترین زمان برای کاشت انواع سبزه شب عید چه زمانی است؟

انواع مختلف دانه ها برای کاشت سبزه عید به زمان های مختلفی احتیاج دارند. برای کاشت دانه های سخت تر مانند هسته خرما و هسته مرکبات در حدود دو ماه و دانه هایی مانند کنجد و شاهی به حدود دو هفته زمان احتیاج دارید.

کدام بذر سبزه زودتر سبز می گردد؟

بذر دانه های لطیف مانند شاهی، کنجد، ماش و ارزن با سرعت زیادی نسبت به سایر دانه ها سبز می شوند.

کاشت کدام بذر سبزه سخت تر است؟

کاشت بذرهای سخت مانند هسته مرکبات و دانه هایی که در خاک کاشته می شوند، سخت تر از سایر دانه ها است.

سبزه هفت سین نشانه چیست؟

سبزه هفت سین نشانه رویش، زندگی، برکت و باروری است.